Công nghệ vận hành (OT – Operational Technology) bao gồm các hệ thống quản lý và kiểm soát quy trình vật lý chẳng hạn như: hệ thống điều khiển trong nhà máy sản xuất, cảm biến và cơ cấu chấp hành trong ngành tiện ích, hoặc mạng lưới giám sát trong phân phối năng lượng. Trong những năm gần đây,OT đã dần hội tụ với công nghệ thông tin truyền thống (IT). Những cảm biến và bộ điều khiển từng hoạt động độc lập nay đã được kết nối với mạng nội bộ doanh nghiệp và các dịch vụ đám mây. Nhờ đó, doanh nghiệp có thể theo dõi hệ thống chi tiết hơn, tối ưu hiệu suất và giảm thời gian ngừng hoạt động. Tuy nhiên, sự kết nối này cũng mở rộng bề mặt tấn công. Khi hạ tầng công nghiệp và các hệ thống trọng yếu ngày càng số hóa, chúng trở thành mục tiêu của các cuộc tấn công mạng tinh vi có thể làm gián đoạn sản xuất, ảnh hưởng an toàn và gây thiệt hại nghiêm trọng về tài chính lẫn uy tín.
Do đó, đầu tư vào khả năng phục hồi của OT không còn là lựa chọn mà là một chiến lược sống còn. Tăng cường an ninh OT giúp đảm bảo hoạt động kinh doanh liên tục, bảo vệ tài sản trọng yếu và cho phép doanh nghiệp tự tin đẩy mạnh chuyển đổi số mà không phải đối mặt với rủi ro không đáng có.
Mối Đe Dọa Gia Tăng Đối Với Hệ Thống OT
An ninh OT giờ đây gắn chặt với yêu cầu tuân thủ quy định. Khi các tiêu chuẩn toàn cầu như NIST Cybersecurity Framework và IEC62443 phát triển, việc tuân thủ không chỉ giúp bảo vệ hoạt động và danh tiếng mà còn tránh được các khoản phạt hoặc trách nhiệm pháp lý.
Các nhà sản xuất cần tập trung vào hai mục tiêu chính:
-
- Duytrì tiêu chuẩn tuân thủ: Việc đáp ứng quy định giúp thiết lập nền tảng an ninh rõ ràng, dễ dàng nhận diện và khắc phục các lỗ hổng trong hệ thống OT.
- Giảm thiểu rủi ro: Tuân thủ các khung tiêu chuẩn quốc tế như ISA/IEC62443 thúc đẩy áp dụng thực hành tốt nhất, giảm nguy cơ xảy ra sự cố mạng nghiêm trọng, đồng thời tăng cường phối hợp giữa đội ngũ IT và OT.
Khi các cơ quan quản lý và công ty bảo hiểm yêu cầu bằng chứng về khả năng phục hồi an ninh mạng, tuân thủ không chỉ là vấn đề kỹ thuật mà đã trở thành ưu tiên ở cấp ngân sách và hội đồng quản trị.
Không chỉ trong lĩnh vực sản xuất, mọi ngành sử dụng hệ thống OT từ năng lượng, tiện ích, giao thông đến y tế và logistics đều đối mặt với những rủi ro tương tự. Khi hệ thống kết nối bị gián đoạn, hậu quả vượt xa mất dữ liệu: sản xuất dừng lại, dịch vụ thiết yếu ngưng trệ, thậm chí đe dọa đến tính mạng con người. Vì vậy, chiến lược sao lưu và khôi phục dữ liệu mạnh mẽ là nền tảng của độ bền vững OT. Khác với hệ thống IT truyền thống, gián đoạn trong môi trường OT có thể dẫn đến ngừng dây chuyền sản xuất, hư hại thiết bị hoặc tai nạn nguy hiểm. Các bản sao lưu an toàn, không thể bị chỉnh sửa và được kiểm tra định kỳ giúp phục hồi hoạt động nhanh chóng, giảm thiểu thiệt hại tài chính và vận hành. Sao lưu và khôi phục không chỉ là giải pháp kỹ thuật mà là xương sống của kế hoạch duy trì hoạt động kinh doanh. Trong bối cảnh ransomware và sự cố hệ thống có thể xảy ra bất cứ lúc nào, doanh nghiệp có khả năng phục hồi nhanh luôn nắm lợi thế: duy trì niềm tin và giữ cho vận hành không gián đoạn.
Vì Sao Cần Hành Động Ngay Bây Giờ
Tội phạm mạng đã tinh vi hơn bao giờ hết. Chúng không chỉ nhắm vào hệ thống IT mà còn tấn công vào OT, chuỗi cung ứng và hệ sinh thái của các nhà cung cấp dịch vụ. Báo cáo gần đây cho thấy sự gia tăng của các cuộc tấn công do AI hỗ trợ, tấn công “nhảy đảo” (island hopping) qua nhà cung cấp MSP và tấn công vào hệ thống sao lưu OT. Những môi trường từng được cho là “tách biệt” nay không còn an toàn tuyệt đối.
Các nhà vận hành công nghiệp đang chịu sức ép ngày càng lớn về yêu cầu an ninh và độ bền mạng. Một phân tích ngành cho thấy 95% tổ chức đã đưa an ninh OT vào chương trình nghị sự của hội đồng quản trị. Dù con số có thể thay đổi, xu hướng là không thể phủ nhận: lãnh đạo cấp cao đã bắt đầu quan tâm sâu sát đến OT.
Chi phí cho một sự cố ngừng hoạt động OT là khổng lồ. Trong lĩnh vực sản xuất, thiệt hại có thể lên tới hàng trăm nghìn đô la mỗi giờ. Các giải pháp sao lưu và phục hồi có thể vận hành mà không cần dừng sản xuất đang giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí đáng kể. ROI của khả năng phục hồi ngày càng dễ chứng minh: phòng ngừa và khôi phục nhanh rẻ hơn nhiều so với mất sản lượng, tiền phạt hay tổn hại thương hiệu.
Xây Dựng Năng Lực OT Bền Vững: Các Thực Hành Tốt Nhất
-
- Sử dụng các công cụ hợp nhất có thể vừa sao lưu hệ thống OT, vừa bảo vệ khỏi mã độc (EDR), kể cả trên các hệ điều hành cũ.
- Ví dụ: một tác nhân sao lưu máy chủ HMI, SCADA, Historian và I/O, đồng thời quét dữ liệu sao lưu để phát hiện lỗ hổng trước khi khôi phục, tránh việc “phục hồi virus”.
Sao lưu nên được thiết kế để chạy trong khi hệ thống OT vẫn hoạt động đặc biệt trong môi trường sản xuất liên tục. Kiến trúc sao lưu cấp hình ảnh (image-level backup) giúp tránh biến “thời gian bảo trì” thành “thời gian rủi ro”.
-
- Bảng điều khiển trung tâm thu thập siêu dữ liệu từ hệ thống OT, phục vụ phân tích, phản ứng sự cố và báo cáo tuân thủ.
- Ví dụ: đánh giá lỗ hổng, theo dõi bản vá, và quản lý danh mục phần cứng/phần mềm OT trên cùng một nền tảng.rung
-
- Mục tiêu: khôi phục hệ thống OT nhanh chóng, kể cả khi nhân sự kỹ thuật hạn chế.
- Ví dụ: một nhà máy bị tấn công ransomware đã khôi phục sản xuất chỉ trong vài giờ nhờ giải pháp sao lưu và phục hồi được tối ưu cho OT.
-
- Sao lưu nên được phân bổ trên nhiều hạ tầng: NAS/SAN nội bộ, đám mây riêng, đám mây công cộng, hoặc kho dữ liệu ngoại vi.
- Sử dụng công nghệ sao lưu không thể chỉnh sửa (immutable) và tách biệt vật lý (air-gap) để chống lại mã độc tống tiền.
-
- Khi ranh giới giữa IT và OT mờ dần, quản trị trở thành yếu tố then chốt. Cần phân định rõ trách nhiệm (ví dụ: CISO) và đảm bảo liên thông giữa hai bộ phận.
- Các hệ thống OT phải được đưa vào kế hoạch phục hồi và an ninh tổng thể, tuân theo các chính sách: phân tách mạng, xác thực, giám sát.
Kết Luận: Độ Bền Vững Chính Là Sự Liên Tục Của Doanh Nghiệp
Lợi tức đầu tư cho khả năng phục hồi là rõ ràng: bảo vệ chủ động và phục hồi nhanh luôn rẻ hơn mất năng suất, chi phí pháp lý hay tổn hại uy tín. Thời điểm hành động không phải là sau khi xảy ra sự cố mà là ngay bây giờ. Trong thế giới giao thoa giữa vật lý và kỹ thuật số, độ bền OT không còn là “nên có” mà là “phải có.”
Sự hội tụ giữa IT và OT, sự trỗi dậy của các mối đe dọa tinh vi, cùng áp lực quy định và kinh tế đang khiến độ bền công nghệ vận hành trở thành cốt lõi của độ bền doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp của bạn vẫn xem hệ thống OT chỉ là “máy móc”, thì đã đến lúc thay đổi. Hãy tích hợp sao lưu, bảo vệ, phục hồi và quản trị vào chiến lược OT biến rủi ro thành độ tin cậy.
Bảo Vệ Tương Lai Công Nghiệp Của Bạn
Tại ITM, chúng tôi hỗ trợ các doanh nghiệp trong lĩnh vực sản xuất, năng lượng và tiện ích xây dựng chiến lược OT bền vững bao gồm sao lưu, an ninh mạng, phục hồi nhanh và quản trị toàn diện.
Bảo vệ vận hành của bạn. Gia tăng sức chống chịu của doanh nghiệp.
