Trong thời đại ngày nay, Trí tuệ nhân tạo (AI) không còn là khái niệm xa vời hay công cụ chỉ dành cho phòng thí nghiệm. AI đã trở thành một phần không thể tách rời của cuộc sống hiện đại. Từ trợ lý ảo, chatbot chăm sóc khách hàng đến các công cụ sáng tạo và tự động hóa doanh nghiệp AI đang hỗ trợ chúng ta ở mọi lĩnh vực, cả trong công việc lẫn đời sống cá nhân.
Với việc tương tác thường xuyên, bạn thậm chí có thể tạo ra “bản sao kỹ thuật số” của chính mình một phiên bản AI mô phỏng phong cách giao tiếp, tính cách hay thói quen của bạn. Công nghệ này mở ra vô số cơ hội mới cho sáng tạo, năng suất và trải nghiệm cá nhân hóa.
Tuy nhiên, cơ hội luôn đi kèm rủi ro. Đầu năm 2025, nhiều nhân vật nổi tiếng đã lên tiếng cảnh báo việc hình ảnh và giọng nói của họ bị sao chép bằng AI mà không có sự cho phép và bị lợi dụng trong các vụ lừa đảo đầu tư hoặc quảng cáo giả mạo.
Việc sử dụng AI thiếu hiểu biết có thể dẫn đến những rủi ro nghiêm trọng. Khi người dùng chia sẻ thông tin nhạy cảm như mật khẩu, dữ liệu tài chính hoặc hồ sơ khách hàng vào các công cụ AI công cộng, nguy cơ rò rỉ dữ liệu là rất lớn. Đồng thời, tội phạm mạng có thể lợi dụng AI để giả mạo danh tính, tạo deepfake, gửi email lừa đảo hoặc sao chép giọng nói một cách chân thực đến mức khó nhận ra.
Hướng dẫn này là cẩm nang thực tế giúp bạn làm chủ AI một cách an toàn, thông minh, với 8 mẹo dễ áp dụng, nguyên tắc vàng để bạn vừa tận hưởng lợi ích công nghệ, vừa giữ quyền kiểm soát bản thân trong thế giới số.
Hiểu Rõ AI Và Lý Do Cần Thận Trọng
Trước khi tìm cách bảo vệ mình, cần hiểu AI thực chất là gì. Một AI hay còn gọi là bản sao kỹ thuật số là một thực thể nhân tạo được tạo nên từ dữ liệu cá nhân: suy nghĩ, hình ảnh, giọng nói, văn bản… Không chỉ là ảnh tĩnh, AI giờ đây có thể cử động, nói chuyện và tương tác theo thời gian thực.
Nghiên cứu cho thấy các vụ vi phạm quyền riêng tư liên quan đến AI đang gia tăng hằng năm, cho thấy sự cấp thiết của việc áp dụng biện pháp bảo vệ.
- Tip 1: Không nhập thông tin mật vào các công cụ AI công cộng
- Tip 2: Không nên quá tin tưởng vào cài đặt quyền riêng tư
- Tip 3: Bảo vệ quyền sở hữu nội dung của bạn
- Tip 4: Chọn nền tảng AI uy tín và minh bạch
- Tip 5: Xác minh mọi yêu cầu bất thường qua kênh chính thức
- Tip 6: Ngăn chặn việc lạm dụng danh tính
- Tip 7: Đào tạo nhân viên nhận diện phishing, deepfake và lừa đảo dựa trên AI
- Tip 8: Kích hoạt xác thực đa lớp (MFA)
Các nền tảng như ChatGPT, Gemini hay Copilot thường lưu lại truy vấn của người dùng để cải thiện hiệu suất. Việc nhập dữ liệu nội bộ hoặc thông tin cá nhân có thể vô tình khiến chúng bị lộ.
-
- Không chia sẻ tệp nội bộ, dữ liệu khách hàng hoặc mã nguồn riêng.
- Thay thế bằng dữ liệu giả lập hoặc ẩn danh.
- Ví dụ: đội ngũ Marketing / kinh doanh có thể thay tên khách hàng bằng ID ngẫu nhiên trước khi đưa dữ liệu vào công cụ phân tích AI.
Cài đặt quyền riêng tư giúp kiểm soát ai có thể xem dữ liệu của bạn, nhưng không đảm bảo an toàn tuyệt đối. Hệ thống vẫn có thể bị tấn công hoặc rò rỉ.
-
- Kết hợp nhiều lớp bảo mật khác nhau.
- Kiểm tra lịch sử vi phạm dữ liệu của nền tảng.
- Giới hạn lượng dữ liệu cá nhân chia sẻ và thiết lập cảnh báo theo dõi.
Khi tải nội dung lên nền tảng AI, bạn có thể đang vô tình cho phép nền tảng sử dụng dữ liệu của mình cho mục đích thương mại.
-
- Đọc kỹ điều khoản sử dụng trước khi tải dữ liệu.
- Xem xét các điều khoản liên quan đến nội dung người dùng và cấp phép dữ liệu.
- Cập nhật thông tin về các quy định mới về quyền hình ảnh và bản quyền dữ liệu.
Không phải công cụ AI nào cũng có cùng mức độ bảo mật. Hãy kiểm tra xem nền tảng có:
-
- Mã hóa dữ liệu trong quá trình truyền và lưu trữ.
- Cho phép người dùng xóa dữ liệu bất cứ lúc nào.
- Minh bạch trong việc sử dụng và chia sẻ thông tin.
Mẹo: Ưu tiên các nền tảng tuân thủ chuẩn GDPR, ISO/IEC 27001 hoặc SOC 2, thể hiện mức độ trưởng thành trong quản lý dữ liệu.
Tội phạm mạng đang ngày càng sử dụng deepfake và công nghệ giả giọng để giả mạo lãnh đạo hoặc đối tác.
Luôn xác nhận các yêu cầu liên quan đến thanh toán, mật khẩu hoặc dữ liệu nhạy cảm qua kênh xác thực.
Trường hợp thực tế: Năm 2024, một tập đoàn quốc tế thiệt hại hơn 25 triệu USD sau khi nhân viên tài chính làm theo chỉ dẫn từ một cuộc gọi video giả mạo được tạo bằng công nghệ deepfake.
Ngay cả khi được quản lý cẩn thận, dữ liệu vẫn có thể bị kẻ xấu lợi dụng để mạo danh hoặc làm tổn hại danh tiếng.
-
- Nâng cao nhận thức cho đối tác, khách hàng về rủi ro mạo danh.
- Sử dụng xác thực danh tính trong các giao dịch quan trọng.
- Duy trì kênh thông tin chính thức, đáng tin cậy để đối phó với tài khoản giả mạo.
Yếu tố con người luôn là mắt xích yếu nhất trong bảo mật. Các chương trình đào tạo nhận thức an ninh mạng (Security Awareness Training) giúp nhân viên:
-
- Phát hiện email lừa đảo do AI tạo ra.
- Nhận diện website hoặc chatbot giả mạo.
- Cảnh giác với video hoặc giọng nói bị chỉnh sửa yêu cầu hành động nhạy cảm.
Ngay cả khi mật khẩu bị đánh cắp, MFA vẫn cung cấp lớp bảo vệ thứ hai ngăn truy cập trái phép. Đây là một trong những biện pháp hiệu quả nhất để bảo vệ tài khoản.
Luôn Cảnh Giác, Luôn An Toàn Trong Kỷ Nguyên AI
AI đang thay đổi cách chúng ta làm việc, giao tiếp và sáng tạo. Nhưng khi ranh giới giữa đổi mới và xâm nhập ngày càng mờ nhạt, việc bảo vệ dữ liệu, danh tính và uy tín trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.
Mỗi cú nhấp chuột, mỗi tệp tin được tải lên đều góp phần hình thành dấu vết số của bạn. Bằng cách sử dụng AI một cách thận trọng, minh bạch và có trách nhiệm, bạn có thể khai thác tối đa sức mạnh công nghệ mà vẫn bảo vệ được bản thân khỏi rủi ro rò rỉ, giả mạo hay thông tin sai lệch.
Suy cho cùng, AI chỉ an toàn khi người dùng đủ hiểu biết và kiểm soát.
Làm Chủ Danh Tính Kỹ Thuật Số Của Bạn
Hãy trang bị cho bản thân và đội ngũ kiến thức để nhận biết, ngăn chặn và phản ứng kịp thời với các mối đe dọa do AI tạo ra.
Đó là lý do ITM mang đến các chương trình Đào tạo Nhận thức An ninh (Security Awareness Training) và Giải pháp Bảo vệ Dữ liệu (Data Protection Solutions) giúp bạn:
-
- Phát hiện sớm hành vi thao túng và deepfake trước khi lan rộng.
- Hiểu rõ các dạng tấn công mạng và tác động của chúng đến dữ liệu.
- Học cách sử dụng AI an toàn, có trách nhiệm.
- Phát triển thói quen bảo mật trong việc quản lý thiết bị, dữ liệu, mạng xã hội và nền tảng di động.
- Xây dựng khả năng bảo vệ kỹ thuật số bền vững, chủ động trước tương lai.
Liên hệ ITM ngay hôm nay để tìm hiểu thêm về chương trình đào tạo và giải pháp bảo mật vì công nghệ thông minh xứng đáng có những người dùng thông minh.
ITM – Đối tác tin cậy giúp bạn xây dựng danh tính số an toàn, thông minh và sẵn sàng cho kỷ nguyên mới.
